Đưa cử nhân về làm cán bộ HTX

Nhân lực thiếu, yếu

Ông Ma Quang Trung, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác - PTNT cho biết, đến hết tháng 12/2017, cả nước có 11.668 HTXNN với 4,1 triệu thành viên. Tuy nhiên, chỉ có 38% số HTX hoạt động hiệu quả, còn lại yếu kém. Khu vực kinh tế HTX nói chung, HTXNN nói riêng vẫn còn nhiều hạn chế như thiếu vốn, chưa đẩy mạnh liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật...

Theo ông Lê Đức Thịnh, Phó Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác- PTNT, hiện nay cơ cấu quản trị HTX chưa thống nhất, nơi thì vẫn giữ mô hình chủ nhiệm, nơi thì HĐQT, có nơi là là GĐ HTX. Đa số các HTXNN mới làm các dịch vụ đầu vào cho sản xuất, chỉ 10% số HTX bao tiêu một phần nông sản cho xã viên. Lý do, các chủ nhiệm HTX chưa có kỹ năng kinh doanh, xúc tiến thương mại, xây dựng thị trường nên lợi ích mang lại chưa cao, người nông dân lại càng chưa muốn vào HTX.Nguyên nhân chính là, trình độ cán bộ HTX rất yếu: khoảng 60% cán bộ HTXNN chưa học hết THPT, không biết tổ chức, xây dựng phương án sản xuất, kinh doanh của HTX. Đa số cán bộ chủ chốt HTX lớn tuổi, nghiệp vụ hạn chế, thiếu tính nhạy bén và năng động. HTXNN thiếu cán bộ kỹ thuật để tư vấn, hướng dẫn cho các thành viên.

Ở một số xã, đã có những HTX dám đổi mới về tư duy quản lý, điều hành HTX, cụ thể là nhân sự HTX. Thực tế thời gian qua, các HTX sản xuất kinh doanh hiệu quả đều là những HTX quan tâm thu hút, phát triển cán bộ quản lý, thu hút được cán bộ chuyên môn giỏi.

Đơn cử, HTX chăn nuôi bò sữa Evergrowth (Sóc Trăng) có trên 20 cán bộ ĐH tốt nghiệp thú y, chăn nuôi, trồng trọt, quản lý kinh tế... hiện đang làm tư vấn kỹ thuật hỗ trợ nông dân nuôi bò (phối trộn thức ăn, thụ tinh nhân tạo, phòng trừ bệnh tật, quản lý chất lượng sữa..). GĐ do HTX thuê có trình độ trên ĐH, đã qua 2 chuyên ngành chăn nuôi và quản lý kinh tế.

Trong một chuyến điền dã đến Lâm Đồng, chúng tối rất ấn tượng với mô hình HTX DVNN Đồng Phát ở TP Bảo Lộc. Ông Vũ Văn Cộng, Chủ tịch HĐQT kiêm Chủ nhiệm HTX cho hay, trước kia, nông dân mua vật tư (phân bón, thuốc trừ sâu) từ đại lý hoặc các cửa hàng, chất lượng không đảm bảo. Do thiếu vốn, nông dân thường mua chịu với giá cao, chịu lãi suất do trả chậm từ 30-50%/năm.

Nhìn thấy tình cảnh đó, HTX Đồng Phát đã đứng ra làm đầu mối mua hộ phân bón, cho xã viên trả chậm. HTX liên kết với các DN VTNN lớn, đến tận kho DN nhận hàng. Nhờ mua thẳng, nên giá bán đến tay xã viên thấp hơn khi họ mua ở đại lý tới 10-15%, lại không phải chịu khoản lãi vay cắt cổ.

HTX Đồng Phát ngoài cung cấp dịch vụ phân bón ứng trước và tiêu thụ sản phẩm, còn tư vấn kỹ thuật và bảo hành năng suất cà phê cho nông dân. Nhờ vậy, doanh thu dịch vụ của HTX năm 2017 lên đến gần 20 tỷ đồng.

Để làm được điều này, HTX trong nhiều năm đã tuyển dụng và cử con em của các thành viên HTX đi học ĐH. Hiện HTX Đồng Phát đang có tới 3 nhân lực tốt nghiệp ĐH là GĐ, PGĐ và kế toán; cùng đội ngũ “bác sỹ cây trồng” 7 người.  

Đưa trí thức trẻ về HTX

Vừa qua tại Học viện Nông nghiệp VN, Thứ trưởng Bộ NN- PTNT Trần Thanh Nam chủ trì hội nghị “Triển khai thí điểm đưa cán bộ trẻ tốt nghiệp Đh, CĐ về làm việc có thời hạn ở HTXNN và bàn giải pháp giải thể các HTXNN”.

Được biết, trên cơ sở Thông tư số 340/2016/TT-BTC ngày 29/12/2016 của Bộ Tài chính, Bộ NN- PTNT đang hoàn thiện một loạt chính sách hỗ trợ nhân lực cho HTX. Cụ thể, các HTX nông, lâm, ngư, diêm nghiệp được hỗ trợ một lần để thuê tối đa 3 lao động có trình độ CĐ trở lên, làm việc tại HTX, thời gian hỗ trợ không quá 36 tháng.

Nhiều HTX đã tổ chức làm dịch vụ cơ giới hóa thu hoạch lúa cho các hộ xã viên

Về điều kiện hỗ trợ, HTX phải có phương án sử dụng lao động, ký hợp đồng với người lao động theo Bộ luật Lao động, phải có văn bản đề nghị được hỗ trợ. HTX thuộc đối tượng hỗ trợ được UBND cấp tỉnh phê duyêt, thuộc kế hoạch hỗ trợ bồi dưỡng nguồn nhân lực HTX của Bộ KH- ĐT…

Tiêu chuẩn chọn cán bộ thí điểm là những người có chuyên môn phù hợp với lĩnh vực hoạt động của HTX. Ưu tiên các cán bộ kỹ thuật, kế toán để hỗ trợ quản trị, áp dụng tiến bộ vào sản xuất kinh doanh của HTX. Nguồn kinh phí hỗ trợ lấy từ ngân sách Trung ương, với 100% từ Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới.

Thứ trưởng Trần Thanh Nam nhấn mạnh: “Chương trình này giúp đưa trí thức trẻ mang tri thức, công nghệ về phát huy hiệu quả HTX, không phải là hỗ trợ đưa công chức, viên chức về bố trí làm GĐ. Chúng ta phải thận trọng, chỉ hỗ trợ nhân lực cho các HTX có nhu cầu và để HTX tự chọn người. Phải hỗ trợ các em đủ sống, mô hình chỉ hiệu quả nếu sau 3 năm thí điểm, các trí thức trẻ quyết định ở lại HTX lâu dài, khởi nghiệp luôn".

Trong thời gian thí điểm từ nay đến hết tháng 10/2018 sẽ triển khai thí điểm chương trình, dự kiến mỗi tỉnh có từ 3-5 HTXNN được hỗ trợ. Bộ NN- PTNT dự kiến tháng 10/2018 sẽ sơ kết chương trình, tổng hợp ý kiến, tình hình triển khai và có kế hoạch phù hợp cho năm 2019.